Szkoleniowe metody symulacyjne

Pod koniec zeszłego roku ukazała się ciekawa książka, której recenzji nie mogło zabraknąć na tym blogu. Mowa tu o pracy "Szkoleniowe metody symulacyjne" autorstwa dwójki badaczy - dr Alicji Balcerak i prof. Jacka Woźniaka. Książka ta stanowi odpowiedź na gigantyczną lukę na polskim rynku wydawniczym jaką stanowi rzetelna literatura metodyczna dotycząca szkoleń dla dorosłych. W zalewie materiałów poradnikowych rożnej jakości brakuje wyraźnie projektów wydawniczych na miarę publikacji wydawnictwa Pfeiffer z obszaru edukacji przez doświadczenie czy metod symulacyjnych i grywalizacji. Na polskim rynku lukę tę stara się zapełniać Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, wydające od kilku lat pod kierownictwem dr hab. Marioli Łaguny serię "Szkolenia".

W serii tej ukazała się także wspomniana książka Alicji Balcerak i Jacka Woźniaka, definiująca i prezentująca specyfikę różnych rodzajów symulacji edukacyjnych. Jest to szeroko zakreślony temat, ponieważ w publikacji znajdziemy omówienie między innymi:

• Symulacji behawioralnych, wywodzących się z metod dramowych;
• Gier symulacyjnych;
• Symulatorów sensu stricto (np. symulatorów do szkolenia pilotów czy operatorów maszyn, a także wirtualnych środowisk do szkolenia np. personelu medycznego);

W tym sensie zakres książki bliższy jest podejściu zaprezentowanemu przez Clarka Aldricha w jego pracy "Simulations & Seriuos Games", gdzie szkoleniowe gry symulacyjne są podzbiorem szerszej kategorii narzędzi symulujących rzeczywistość. Jest to podejście ciekawe, bo w przeciwieństwie do wielu prac poświęconych grom szkoleniowym, badacze nie skupiają się na elementach procesu projektowania gry i jej mechanice, a także na motywacyjnych aspektach grywalizacji, ale analizują coś co Roger Cailois w swoich badaniach nad grami nazwał elementem 'mimicry' czyli naśladownictwem rzeczywistości. Autorzy książki analizują to czym właściwie jest symulacja szkoleniowa na różnych poziomach (od symulacji w formie scenek odgrywanych na sali szkoleniowej, aż po budowę systemów szkoleniowych uwzględniających zaawansowane wirtualne środowiska) i od czego zależy jej skuteczność edukacyjna.

Dużym walorem tej publikacji jest zwięzła forma i obszerne przykłady rozwiązań symulacyjnych, potraktowane z dużą dozą naukowej rzetelności i krytycyzmu w odniesieniu do ich skuteczności w przekazywaniu wiedzy i kształtowaniu zachować czy postaw. Autorzy nie prezentują symulacji jako panaceum na wszystkie potrzeby szkoleniowe i wskazują na to, że nie wszystkie ich rodzaje i gatunki zostały jeszcze przebadane w sposób spełniający naukowe standardy, nawet jeśli są sfery życia, w których ich stosowanie stało się powszechne (np. szkolenie wojskowe czy szkolenie operatorów pojazdów).

Ciekawym rozwiązaniem jest opisanie w ostatnim rozdziale książki procesu powstawania symulacji szkoleniowej, wraz z zazwyczaj stosowanymi przez projektantów etapami procesu projektowego i kluczowymi informacjami jakie powinien przygotować zamawiający. Ważnym elementem publikacji jest też propozycja opisu cyklu życia symulacji jako narzędzia stosowanego przez konkretnego trenera i sposobu przygotowania do korzystania z danego narzędzia - o tyle istotna, że w dalszym ciągu duża grupa polskich trenerów nie czuje się komfortowo sięgając po nowe gry i nie wiedząc w jaki sposób powinno się przygotować do ich prowadzenia.

Podsumowując, uważam, że "Szkoleniowe metody symulacyjne" warto polecić wszystkim, którzy zamierzają korzystać w swojej pracy z gier symulacyjnych i innych rodzajów symulacji - jest to praca napisana rzetelnie i szeroko omawiająca problematykę symulacji edukacyjnych. Jest to na pewno ciekawe uzupełnienie literatury dotyczącej gier szkoleniowych i serious games, pod kątem elementu 'mimicry', czyli naśladownictwa rzeczywistości, który bywa bardzo często pomijany w literaturze poświęconej tworzeniu gier, a który, jak pokazują Alicja Balcerak i Jacek Woźniak ma niebagatelne znaczenie dla osiągniecia edukacyjnych celów gry szkoleniowej.