Jak powstaje gra? Cz. 9/2

W dzisiejszym wpisie zajmę się zadaniami jakie stoją przed trenerem na etapie przygotowania do prowadzenia gry szkoleniowej. Podobnie, jak w przypadku kompetencji trenerskich, są to zadania zasadniczo różne od tych, jakie związane są z przygotowaniem warsztatu bez gry, i obejmują:

• Zapoznanie z celem gry - dostępne na rynku gry szkoleniowe przeważnie posiadają bardzo precyzyjnie zdefiniowane cele i zakładane efekty szkoleniowe, stąd też warto zapoznać się z zamysłem ich projektanta i upewnić, że jest on zbieżny z celami jakie stoją przed całym szkoleniem lub ich cyklem,  którym używana jest dana gra i nie dają doświadczenia uczestnika, które może kolidować z tezami założonymi w programie szkoleń;
• Zapoznanie się ze spisem rekwizytów - o ile każdy doświadczony trener wie, jak używać standardowych rekwizytów szkoleniowych i potrafi bez wątpienia odróżnić karteczki post it od magnesów, o tyle jednak nazewnictwo i zastosowanie niektórych rekwizytów (np. arkuszy kalkulacyjnych, kart czy formularzy) może przysporzyć sporo trudności, jeśli zapoznanie z nimi odłożymy na noc przed szkoleniem;
• Zrozumienie reguł i procesów w grze - trener w trakcie warsztatu musi pełnić rolę absolutnej wyroczni w kwestii zasad gry, stąd wszystkie reguły i procedury w grze (porządek działań, kolejność decyzji graczy itd.) musi on opanować w sposób perfekcyjny i umożliwiający odpowiedź na każde pytanie. Znów, gry szkoleniowe nie wybaczają tu błędów i dowolności w interpretacji, która jest możliwa a czasem nawet potrzebna w przypadku standardowych ćwiczeń czy zabaw na sali szkoleniowej;
• Próba generalna - kwestie takie jak tłumaczenie zasad, procesów w grze czy zadań jakie stoją przed graczami koniecznie powinny zostać przetestowane podczas próby z żywymi odbiorcami, zwłaszcza kiedy trener prowadzi daną grę po raz pierwszy;
• Druk i kompletowanie - pozornie banalna czynność jaką jest kontrola zawartości zestawu gry na dzień lub dwa przed szkoleniem, pozwala uchronić się przed sytuacją, kiedy rano w dniu szkolenia okazuje się, że brakuje nam bardzo ważnego rekwizytu. W przypadku normalnych materiałów szkoleniowych możemy szybko poradzić sobie z taką sytuacją, ale w przypadku gier z użyciem rekwizytów takich jak specjalne żetony, pionki/figurki czy elementy konstrukcyjne ich odtworzenie często może nie być możliwe w krótkim czasie. Do tego kroku warto się przyłożyć zwłaszcza w sytuacji, kiedy gra jest używana bardzo często (większa szansa zagubienia rekwizytów), bardzo rzadko (nikt w firmie nie pamięta z czego powinien składać się komplet, który leży na półce od roku), albo w sytuacji kiedy w przygotowanie materiałów zaangażowane jest bardzo dużo osób. Ostrożności w tym obszarze naprawdę nigdy za wiele.

Powyższe rady mogą brzmieć banalnie, ale tylko dla osoby która nigdy nie prowadziła złożonej gry szkoleniowej. Jeśli przygotowujecie się do realizacji takiej gry po raz pierwszy, to zachęcam do potraktowania ich w sposób śmiertelnie poważny, zwłaszcza w pozornie oczywistych kwestiach takich jak znajomość spisu rekwizytów czy sprawdzenie ich kompletności. Poświęcenie pół godziny przed grą na jej sprawdzenie może stanowić różnicę między entuzjazmem, a frustracją uczestników na sali.

W ostatniej części wpisu spojrzymy na przygotowanie sali do szkolenia z grą.

Jak powstaje gra? Cz. 9/1

W kolejnej odsłonie wpisu o projektowaniu gier szkoleniowych przyjrzymy się kwestii wsparcia trenerów w prowadzeniu gry. Wpis ten z racji obszerności tego tematu podzieliłem na trzy części, które ukażą się na blogu w maju. Będą one dotyczyły:

• Spojrzenia na kompetencje jakie powinien posiadać trener prowadzący grę;
• Elementom przygotowania do gry, na które trzeba uczulić prowadzącego;
• Zadaniom do wykonania na sali szkoleniowej;

Do najważniejszych uniwersalnych zdolności, które przydadzą się każdemu trenerowi, należy szerokie spektrum umiejętności wykraczających poza typowe przygotowanie do pracy szkoleniowca i związanych raczej z rozumieniem gier jako takich i świadomością tego, jakie problemy mają w korzystaniu z nich typowi gracze. Można stąd wywnioskować, i nie będzie to sąd daleki od prawdy, że z grami szkoleniowymi zapewne lepiej radzą sobie trenerzy, którzy poza dobrym przygotowaniem do prowadzenia szkoleń mają też dużo doświadczeń w korzystaniu z gier planszowych, karcianych,
czy komputerowych. Kluczowe umiejętności trenerskie związane z grami obejmują:

• Tłumaczenie zasad gry - a więc przekazanie uczestnikom precyzyjnych i jednoznacznych komunikatów dotyczących tego co w grze wolno, a czego niekoniecznie;
• Jasne tłumaczenie procesów - z nielicznymi wyjątkami, większość gier szkoleniowych ma charakter procesualny - składają się z serii zadań lub decyzji, których wykonanie we właściwej kolejności przez uczestników daje gwarancję poprawnego przebiegu rozgrywki. Rolą prowadzącego jest takie przekazanie informacji o procesie gry, żeby uczestnicy zrozumieli swoje zadania i byli w stanie samodzielnie zmierzyć z wyzwaniami w scenariuszu rozgrywki;
• Znajomość modelu gry - nawet w przypadku prostych gier trener powinien znać dobrze model gry, na tyle, żeby być w stanie z przybliżeniem przewidzieć, jak zachowa się ona w różnych sytuacjach wytworzonych przez uczestników, jaki jest jej optymalny wynik czy jaka strategia działania pozwala na osiągnięcie tego wyniku;
• Bazowanie w informacji zwrotnej na wyniku gry - czyli taki sposób konstruowania omówień rozgrywki, który maksymalnie opiera się na decyzjach podjętych przez uczestników w grze i ich konsekwencjach, a nie na samej obserwacji czy arbitralnej ocenie prowadzącego. Wynik osiągnięty np. w grze negocjacyjnej czy decyzyjnej, opartej na jasnych i dobrze wyjaśnionych zasadach, jest przez uczestników bardzo chętnie przyjmowany jako podstawa wiarygodnej informacji o obszarach w jakich mogą oni rozwinąć swoje kompetencje;
• Budowa narracji w grze - dobrze skonstruowana i wiarygodna fabuła jest nie tylko elementem ozdobnym w grze szkoleniowej, ale także pomaga ustrukturyzować rozumienie przebiegu rozgrywki, jej celu i zadań jakie stoją przed uczestnikami. Rolą trenera jest na tyle dobre przygotowanie do pracy z grą lub symulacją, że będzie on w stanie płynnie, logicznie i spójnie opowiadać o świecie przedstawionym w scenariuszu i będzie mógł dzięki temu wzmocnić rozumienie celów i mechaniki rozgrywki u uczestników;

Z doświadczenia wiem, że nawet bardzo doświadczeni trenerzy, którzy nigdy nie pracowali z rozbudowanymi grami szkoleniowymi, często mylnie zakładają, że poradzą sobie z grą lub symulacją bez specjalnej pracy nad własnym warsztatem. Narzędzia tego typu, mają jednak to do siebie, że nie wybaczają improwizacji, a każda niedokładność w tłumaczeniu reguł czy prezentacji informacji zwrotnej to ryzyko niepowodzenia szkolenia i wzbudzenia frustracji u uczestników.

W kolejnej części tego wpisu zajmę się przygotowaniem trenera do prowadzenia gry szkoleniowej.