piątek, 8 stycznia 2021

Edukacja Przygodą - recenzja

Pod koniec zeszłego roku w moje ręce trafiły dwie książki wydane przez Pracownię Nauki i Przygody, poświęcone edukacji przygodowej, a także szerzej rozumianej edukacji przez doświadczenie. Obie stanowią wybór najlepszych artykułów z konferencji "Edukacja Przygodą" organizowanej przez Fundację Pracowni Nauki i Przygody wraz z Katedrą Animacji Kultury i Pracy Socjalno-Wychowawczej Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego i Fundacją Nasza Ziemia.

Artykuły zawarte w obu tomach obejmują szerokie spektrum tematów ciekawych dla każdego, kto zajmuje się nauką przez doświadczenie, a przede wszystkim edukacją przygodową. Bardzo cenne są zwłaszcza teksty teoretyczne (artykuły "Pedagogika przygody - konteksty teoretyczne" autorstwa Agnieszki Leśny oraz "Miejsce pedagogiki przygody w naukach pedagogicznych" napisany przez Ewę Palamer-Kabacińską). Uzupełniają one ważną lukę na polskim rynku, na którym edukacja przygodowa jest raczej domeną praktyków, uprawianą przez społeczników i trenerów pracujących na zlecenie firm eventowych, a nie badaczy akademickich, przez co polska terminologia i dostępność badań nad efektywnością tych metod w polskim kontekście kulturowym pozostawiają w tej dziedzinie wiele do życzenia.

Drugą grupę tekstów wartych polecenia stanowią w obu publikacjach wyniki badań nad różnymi działaniami klasyfikowanymi jako edukacja przygodowa, a także studia przypadków prezentujące poszczególne projekty i programy edukacyjne bazujące na założeniach edukacji przygodowej. Z tej grupy szczególnie ciekawe są teksty Julii Dobrzańskiej (dwa artykuły poświęcone programom warsztatów przyrodniczych realizowanym w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie), Marka Czyża i Marioli Nowakowskiej (opisujący ze szczegółami program nauczania wychowania fizycznego w szkole w formie serii wypraw w celu zdobycia korony gór Polski) czy tekst Agnieszki Leśny o edukacji na żaglowcach szkolnych.
 
W obu tomach znajdują się też ciekawe teksty o grach szkoleniowych, albo o narzędziach hybrydowych, łączących mechanikę gier ze scenariuszami zajęć outdoorowych. W tej grupie najciekawsze są artykuły Doroty Sidor o grze książkowej "Gdzie jest wydra" czy Joanny Średnickiej i Agnieszki wrony o grach symulacyjnych w edukacji dorosłych i młodzieży.

Dużą zaletą obu publikacji jest też przemyślana i logiczna struktura, według której uporządkowane są bardzo zróżnicowane artykuły:
  • W tomie "Przygoda w edukacji i edukacja w przygodzie" artykuły podzielone są na część teoretyczną i na obszary tematyczne zastosowania (harcerstwo, survival, edukacja przyrodnicza, socjoterapia) oraz obszary oddziaływania pedagogicznego (edukacja szkolna i działania rozwojowe realizowane poza szkołą);
  • W tomie "Edukacja przygodą" teksty zgromadzone zostały w rozdziałach prezentujących teoretyczne i praktyczne aspekty ich stosowania, przykłady programów edukacyjnych z obszaru edukacji przygodowej a także konteksty stosowania tej metody.

Po oba tomy warto sięgnąć, jeśli zajmujecie się edukacją przygodową i szeroko pojętą edukacją przez doświadczenie, będą one także ciekawe dla każdego, kto chciałby szerzej zrozumieć kontekst i wyzwania stojące przed stosowaniem nowoczesnych metod nauczania i rozwoju.

Publikacje dostępne są w SKLEPIE FUNDACJI.

wtorek, 5 stycznia 2021

Wygrywaj Wolontariat

W 2020 roku dużą część mojej projektancko-growej i deweloperskiej aktywności pochłonęła gra "Wygrywaj Wolontariat", w której projektowaniu i produkcji wspieraliśmy Pracownię Nauki i Przygody. Gra postała w ramach grantu przyznanego przez Narodowy Instytut Wolności w ramach Funduszu Inicjatyw Obywatelskich.


Jest to narzędzie skierowane do koordynatorów wolontariatu pracujących w organizacjach z całej polski, dostępne planowo w wersji drukowanej oraz do samodzielnego wydruku, a z powodu zamieszania wywołanego epidemią COVID-19 także w wersji online. Do udziału w projekcie zgłosiło się ponad 170 organizacji, które na dzień dzisiejszy rozegrały już ponad 250 zarejestrowanych w systemie partii z użyciem gry.

"Wygrywaj Wolontariat" to gra i narzędzie rozwojowe, które może służyć w organizacjach pozarządowych i grupach nieformalnych do podsumowania pracy wolontariuszy i pogłębiania obustronnego zrozumienia tego co daje im zaangażowanie w wolontariat. Z jednej strony gra pozwala zrozumieć jakie korzyści z punktu widzenia kompetencji i doświadczeń istotnych na rynku pracy wynosi ze współpracy wolontariusz, z drugiej zaś pozwala organizacji lepiej zidentyfikować nieoczywiste motywacje wolontariuszy i zrozumieć gdzie znajdują się obszary do usprawnienia w komunikacji i działaniach merytorycznych organizacji.


Obecnie opracowujemy raport z projektu i mając dostęp do wszystkich danych (raportów z gier oraz wywiadów z przedstawicielami organizacji), możemy zaobserwować kilka ciekawych zjawisk, dających do myślenia w zakresie zastosowania podobnych gier w przypadku wolontariatu.

Po pierwsze, po rozmowach z organizacjami wyłania się obraz, w którym polskie NGO stają się coraz bardziej profesjonalne, uczestniczą w wielu szkoleniach i mają dostęp do bazy wsparcia instytucjonalnego (bardzo zróżnicowanej w zależności od obszaru działania organizacji), a także są bardzo świadome konieczności profesjonalizacji swojego zarządzania. Jednocześnie jednak mają one dostęp do bardzo niewielu profesjonalnych narzędzi szkoleniowych i warsztatowych, wspomagających ich pracę (a jeszcze mniej spośród tych narzędzi to rozwiązania tworzone z myślą o NGO).

Po drugie, sama gra jest powszechnie uznawana przez badane organizacje (98,3% wskazań pozytywnych) za atrakcyjne i angażujące narzędzie, które pozwala efektywnie prowadzić rozmowę o czasami bardzo trudnych sprawach. Część kart przemyśleń i odczuć w grze ma charakter negatywny i stanowi pretekst do rozmowy o sytuacjach problematycznych z punktu widzenia wolontariusza. Lekka forma gry, jak się okazuje, sprawdza się dobrze w takich rozmowach i pomaga przezwyciężyć opór obu stron, co pozawala organizacji zdobyć cenną wiedzę, pozwalającą ulepszyć jej procesy i zrozumieć popełniane błędy.

Trzecią ciekawą obserwacją z podsumowania tego projektu jest wniosek, że mimo iż w samej grze tematy związane wprost z rynkiem pracy i wartością wolontariatu jako formy rozwoju zawodowego pojawiają się rzadziej niż inne, to prawie wszyscy wolontariusze i wszyscy koordynatorzy wskazują, że mają poczucie, że doświadczenie gry jako całości zwiększyło ich świadomość znaczenia wolontariatu jako czynnika wspierającego wejście lub powrót na rynek pracy.

Więcej o grze można poczytać na stronie Wygrywaj Wolontariat, tam też można znaleźć wersję gry do pobrania i jej wersję elektroniczną, stworzoną jako początkowo nieplanowane, ale bardzo dobrze przyjęte, narzędzie na czasy pandemii COVID-19.